ارزشیابی مداخله آموزشی الگو محور برای افزایش فعالیت ورزشی پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان (سن30 تا قبل از یائسگی)

چکیده: مقدمه: انجام فعالیت های بدنی می تواند ضمن بهبود توده عضلانی و تراکم استخوان، خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهد، اما اغلب افراد به ویژه زنان کم تحرک هستند. لذا تیم تحقیق بر آن شدند تا با طراحی و اجرای یک برنامه آموزشی الگو محور، تاثیر آن را بر افزایش رفتار فعالیت بدنی برای پیشگیری از پوکی استخوان در یک جمعیت خاص بررسی نمایند. مواد و روش ها: این مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مطالعه مقطعی، سازه های الگوی توسعه یافته اعتقاد بهداشتی(سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی و سازه خودتنظیمی) در240 نفر از زنان سن 30 تا قبل از یائسگی شاغل در یکی از سازمان های دولتی شهر تهران جهت برازش الگوی پیش بینی کننده رفتار فعالیت بدنی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس بر اساس الگوی برازش یافته، برنامه آموزشی در قالب برنامه ورزشی 8 هفته ای، طراحی شد. پیش از مداخله، بلافاصله بعد از مداخله و 3 ماه پس از مداخله، سازه های الگوی توسعه یافته اعتقاد بهداشتی، میزان رفتار ورزشی و شاخص آمادگی جسمانی افراد مورد بررسی، ارزشیابی شد. یافته ها: در مطالعه مقطعی، الگوی برازش یافته 48 درصد از واریانس رفتار فعالیت بدنی را تبیین نمود و سازه های راهنما برای عمل، خودکارآمدی و خودتنظیمی، مهمترین سازه های پیش بینی کننده رفتار فعالیت بدنی بودند. نتایج مطالعه مداخله ای نشان داد که ﺩﺭ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻲ بلافاصله و سه ماه ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪ، در گروه آزمون، میانگین سازه های الگو، ﻣﻴﺰﺍﻥ فعالیت بدنی و شاخص های آمادگی جسمانی به صورت معناداری افزایش یافت، ولی در ﮔﺮﻭﻩ کنترل تغییری مشاهده نشد. نتیجه گیری: یافته های تحقیق بر قابلیت استفاده از الگوی توسعه یافته اعتقاد بهداشتی، در مداخلات ارتقای فعالیت بدنی به منظور پیشگیری از پوکی استخوان دلالت دارد. واژگان کلیدی: الگوی اعتقاد بهداشتی، سازه خودتنظیمی، پوکی استخوان، فعالیت بدنی، قدرت عضلات و انعطاف پذیری